نقشه، نمایش یک مدار الکتریکی با خطوط، نمادها و اعداد است. با کمک نقشه، درک بهتری از مدارهای الکتریکی صنعتی و ساختمانی بهدست میآورید. اگر به نقشهخوانی به عنوان یک زبان جدید نگاه کنید، نمادها و سمبلها، حروف این زبان خواهند بود. برای یادگیری این زبان جدید، باید حروف آن را بشناسید.
در این مقاله از آکادمی ماهر، نمادها و سمبلهای نقشهخوانی برق را آموزش میبینید و برای خواندن یک نقشه صنعتی آماده خواهید شد.
نقشه چیست؟
نقشه الکتریکی با نمادها، حروف و اعداد، مدار الکتریکی را نمایش میدهد. موارد زیر از مزیتهای کار با نقشه است:
- با استفاده از نقشه، موقعیت نسبی قطعات و سیمکشی بین آنها را میبینید.
- وقتی با نقشه کار کنید، درک بهتری از مدارهای الکتریکی مورد استفاده دارید.
- با سیمکشی از روی نقشه، چالش چندانی نخواهید داشت.
- اگر از یک نقشه استفاده کنید، عیبیابی را با سرعت و دقت بیشتری انجام میدهید.
معرفی ارکان نقشهخوانی
در فرآیند نقشهخوانی برق، شناخت حروف و سمبلها به صورت استاندارد، از ارکان مهم و تعیینکننده هستند.
حروف اختصاری تجهیزات پرکاربرد در نقشهخوانی برق
در نقشههای الکتریکی برای نمادِ هر تجهیز، یک تگ یا برچسب در نظر میگیریم. این تگ به شناسایی صحیح تجهیز کمک میکند. پرکاربردترین روش برای برچسبگذاری، استفاده از حروف و اعداد است. به عنوان مثال، Q در Q3، به سوئیچ حفاظتی اشاره دارد.
عدد ۳ در این برچسب، تعداد سوئیچهای حفاظتی است. در این روش، ممکن است از بیش از یک حرف به عنوان یک تگ استفاده شود. برای مثال، حرف K به یک رله یا یک کنتاکتور اشاره دارد. اگر K با حرف M ترکیب شود، KM یک کنتاکتورِ موتور خواهد بود.
|
نام |
تعریف |
مثال |
|---|---|---|
|
A |
کیتها، ماژولها |
امپلیفایر مغناطیسی، لیزر، بردهای پرینتی مدار |
|
B |
ترنسدیوسرها (مبدلها)، از مقادیر غیر الکتریکی به کمیتهای الکتریکی یا بالعکس |
سنسور ترموالکتریک، ترموسل، سلول فوتوالکتریک |
|
C |
خازنها |
- |
|
D |
عناصر باینری، دستگاههای تاخیر، دستگاههای ذخیرهسازی |
مدارهای مجتمع دیجیتال، خط تاخیر |
|
E |
تجهیزات الکتریکی |
لامپها، وسایل گرمایشی، تهویه |
|
F |
تجهیزات حفاظتی |
انواع فیوزها، بیمتال |
|
G |
منابع تولید برق |
ژنراتورها، منبع تغذیه، باتریها |
|
H |
نشاندهندهها |
چراغ سیگنال، تجهیزات خبری و صوتی |
|
K |
رلهها |
کنتاکتور، رله، تایمر |
|
L |
سلفها و چوکها |
- |
|
M |
- |
موتورهای الکتریکی |
|
N |
رگولاتورها |
- |
|
P |
دستگاههای اندازهگیری و تست |
تجهیزات نشاندهنده، شمارنده، ساعتها |
|
Q |
تجهیزات سوئیچینگ قدرت |
کلیدهای قدرت، ایزولاتورها، کلیدهای حفاظت موتوری، بریکرهای حفاظتی |
|
R |
مقاومت ها |
رئوستا، پتانسیومتر، مقاومتهای سری و شنت |
|
S |
سوئیچ ها |
سلکتورها، کلیدهای کنترل، پوش باتن |
|
T |
ترانسفورماتورها |
- |
|
U |
مبدلهای الکتریکی |
ترانسدیوسرها، مبدل فرکانس، اپتومترها |
|
V |
نیمههادیها |
دیود، ترانزیستور، تریستور |
|
W |
مسیرهای انتقال |
هادی ها، سیم ها، کابلها |
|
X |
ترمینالها |
دوشاخه، پریز، سوکت |
|
Y |
تجهیزات مکانیکی یا محرک الکتریکی |
شیربرقیها، کوپلهای برقی |
|
Z |
پایانهها، ترانسفورماتورهای هیبریدی، فیلترها، اکولایزرها، محدودکنندهها |
فیلتر کریستال |
جدول ۱- حروف اختصاری تجهیزات
اگر به دنبال افزایش مهارت خود در زمینه برق صنعتی هستید،برای دریافت آموزشهای رایگان در این حوزه، فقط کافیه فرم رو تکمیل کنید.
عدد وسیله در نقشهخوانی برق
یکی از چالشهای موجود در نقشهخوانی، تشخیص و تفکیک کنتاکتهای مختلف و مسیر ورود و خروج جریان است. برای رفع این چالش، از اعداد وسیله استفاده میکنیم. اعداد وسیله، محل ورود و خروج جریان را مشخص میکنند. این اعداد معمولا در سمت راست کنتاکتها قرار میگیرند.
به نماد شکل ۳ توجه کنید. حضور عدد وسیله، تفکیک کنتاکتها را در این کنتاکت NO سادهتر میکند. اعداد ۳ و ۴ بیانکننده کنتاکتهای باز هستند و اعداد ۱ و ۲ کنتاکتهای بسته را نمایش میدهند.
نمادهای اختصاری و پرکاربرد در استاندارد IEC
جهت دانلود فهرستی از نمادها و سمبلهای اختصاری و پرکاربرد در استاندارد IEC، کلیک کنید.
سمبلهای اختصاری تجهیزات و قطعات پرکاربرد در استاندارد IEC
مقایسه علائم اختصاری تجهیزات در دو استاندارد IEC و NEMA
در این قسمت به مقایسه مهمترین علائم در دو استاندارد معروف IEC و NEMA میپردازیم. با مطالعه جدول، تفاوتهای علائم تجهیزات پرکاربرد در این دو استاندارد به خوبی قابل تشخیص خواهد بود. جهت دانلود جدول، کلیک کنید.
یک مثال (مدار قدرت و فرمان چپگرد و راستگرد با حفاظت ناقص، کنترل از یک نقطه)
مدار قدرت و فرمان چپگرد و راستگرد با حفاظت ناقص، کنترل از یک نقطه را به عنوان یک مثال ببینید. مدارهای قدرت و فرمان این مثال، با یکدیگر مقایسه شدهاند
اگر میخواهید با نکات طراحی مدار فرمان چپگرد راستگرد، مدار قدرت آن و شرط حفاظت کامل مدار آشنا شوید مقاله «مدار فرمان چپگرد راستگرد» را بخوانید.
جمعبندی
نقشهخوانی یکی از چالشهایی است، یک مهندس برق با آن روبهرو است. با مطالعه این مقاله و یادگیری اصول نقشهخوانی، به راحتی به این چالش پاسخ خواهید داد. کافی است حروف، نمادها و اعداد را بشناسید و نقشهها را مطابق با این اصول بخوانید.
بعد از آموختن نقشهخوانی، به تحلیل مدار تسلط دارید و زمان عیبیابی را کاهش میدهید. اگر با مطالعه این مقاله، به دوره نقشهخوانی علاقهمند شدهاید، فصل ۵ دوره آموزش برق صنعتی، پیشنهاد ماهر به شما است. در این دوره، نقشهخوانی را به صورت کامل آموزش خواهید دید.
منبع: learn.sparkfun.com
مقالهای که خواندید بخشی از مطالب دوره آموزش برق صنعتی ماهر است.
برای یادگیری 0 تا 100 این دوره کلیک کن.
خیلی عالی هستید
وبابت تمام زحمت هایی که برای ما کشیدین
ممنون دار شما هستیم
سلام وقت بخیر ممنون از همراهی شما
سلام و خدا قوت
تو دوره برق صنعتی نقشه خوانی هستش
دوره ای جداگانه نقشه خوانی که هستش
او چطوریه
سلام وقت بخیر، دوره نقشه خوانی همان دروس و سرفصل هایی است که در فصل 5 و 10 برق صنعتی آموزش داده شده است. و به درخواستدوستان که فقط این دوره را میخواستند به صورت یک دوره جداگانه ارايه شده است . البته در دوره برق صنعتی هم موجود است.
سلام ببخشید قیمت این دوره چقدر هستش
درود وقت شما بخیر.
جناب مهندس این آموزش جزئی از دوره جامع برق صنعتی است. اگر آموزش برق صنعتی را خریداری کردهاید، نیازی به تهیه جداگانه این دوره نیست؛ در غیر این صورت برای اطلاعات بیشتر در مورد سرفصلها و هزینه دوره لطفا به صفحه آموزش نقشهخوانی برق صنعتی مراجعه کنید.