امروزه در همه سیستم‌های اتوماسیون صنعتی، به‌کارگیری PLC امری بدیهی است و بدون آن نمی‌توان یک سیستم کنترل و نظارت مدرن را طراحی و پیاده‌سازی کرد. PLCها امکان مدیریت و مانیتورینگ پروسه‌های صنعتی را با بالاترین راندمان و ایمنی و کمترین هزینه فراهم می‌کنند و نقش مهمی در بهره‌وری بهینه سیستم‌های صنعتی و تولیدی دارند. برندهای بسیاری در سراسر جهان دست به تولید PLC زده‌اند و شمار سازندگان این کالای ارزشمند رو به افزایش است. شرکت فتک (FATEK) یکی از برندهای باسابقه و خوشنام در تولید تجهیزات اتوماسیون صنعتی به شمار می‌رود. در این مقاله، قصد داریم PLCهای ساخت شرکت فتک (FATEK) را به شما معرفی کنیم و قابلیت‌ها و کاربردهای آن‌ها را شرح دهیم.
در دوره اتوماسیون‌کار ماهر، به صورت عملی نحوه طراحی، برنامهنویسی و اجرای سیستم‌های اتوماسیون بر مبنای PLCهای فتک را آموزش داده‌ایم. با تهیه این دوره این مهارت سودمند را به دست آورید.
برند فتک
برند فتک یک برند تایوانی است که در سال ۱۹۹۲ توسط گروهی از مهندسان باسابقه در زمینه اتوماسیون صنعتی تأسیس شد. کمپانی از ابتدای راه‌اندازی یک گروه تحقیق و توسعه برای طراحی تجهیزات اتوماتیک با کیفیت و کارایی بالا و کاربر‌پسند تشکیل داد. این شرکت در زمینه ساخت تجهیزاتی مانند PLC ،HMI ،SCADA، منابع تغذیه و سرورهای OPC فعالیت می‌کند. پس از سال‌ها تجربه، این شرکت هم‌اکنون قادر است محصولاتی با کیفیت و قابلیت اطمینان بالا را تحت عنوان تجاری FATEK به بازار عرضه کرده و سهم قابل‌توجهی از بازار اتوماسیون صنعتی را از آن خود کند.
دسته‌بندی PLCهای فتک
با رجوع به سایت کمپانی فتک (FATEK) می‌توانید همه محصولات اتوماسیون صنعتی این شرکت را ببینید. فتک PLCهای خود را در دو دسته‌بندی کلی سری FBs و سری B1/B1z به بازار عرضه می‌کند. در ادامه این دو سری را معرفی می‌کنیم.
PLC فتک سری FBs
PLCهای سری FBs از نسل PLCهای میکرو است که با قابلیت‌های بالایی که دارند و بهره‌مندی از ۵ پورت ارتباطی کاملاً با PLCهای متوسط و بزرگ قابل رقابت هستند. این PLCها تا ۲۵۶ پورت ورودی/خروجی دیجیتال و ۶۴ پورت ورودی/خروجی آنالوگ را پشتیبانی می‌کنند. واحد پردازش (CPU) سری FBs در سه کلاس مختلف ارائه می‌شود.
- کلاس MA: نوع مقرون‌به‌صرفه (Economy Type)
- کلاس MC: نوع پیشرفته (High-performance Type)
- کلاس MN: نوع پرسرعت با قابلیت کنترل مکانیکی (High-speed NC Type)
PLCهای سری FBS فتک در ۱۷ مدل مختلف با ترکیب‌هایی از ۱۰ تا ۶۰ ورودی/خروجی تولید شده‌اند و ۱۵ مدل ماژول ورودی/خروجی دیجیتال و ۱۹ مدل ماژول ورودی/خروجی آنالوگ برای توسعه PLCهای فتک در دسترس هستند.
انواع پورت‌های ارتباطی استاندارد شامل RS232 ،RS485 ،USB ،Ethernet ،CANOpen ،Zigbee و GSM در قالب ۱۵ بُرد و ماژول فتک سری FBs برای ایجاد ارتباط در شبکه اتوماسیون طراحی شده است.
ویژگی‌های PLCهای فتک سری FBs
استفاده از PLCهای سری FBs امکانات و ویژگی‌های پرشماری را برای کاربر فراهم می‌کند. از مهمترین و کاربردی‌ترین این ویژگی‌ها می‌توان موارد زیر را برشمرد.
- محیط کاربر‌پسند و مجموعه دستورالعمل‌های قدرتمند: سری FBs دارای ۳۰۰ دستور برنامهنویسی است که ساختار چندورودی-چندخروجی کاربرپسندی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. با این ساختار چندورودی کاربر قادر است بسیاری کاربردهای کنترلی را که در برندهای دیگر PLC نیازمند دستورات پرشمار هستند، به راحتی اجرا کند. به منظور ارتباط با شبکه، کنترل PID، پوزیشنینگ NC و بسیاری کاربردهای دیگر دستورات مخصوصی در فتک FBs در نظر گرفته شده است که به آسان شدن برنامهنویسی PLC کمک زیادی می‌کند.
- فراهم کردن کنترلر NC و PLC در یک دستگاه: تکنولوژی به‌کاررفته در PLC فتک سری FBs با کاهش نیاز به تبادل اطلاعات، امکان استفاده از آن به عنوان PLC و NC را می‌دهد. سیستم کنترل پوزیشن NC یک زبان دستوری ویژه برای برنامه‌ریزی یونیت‌های مکانیکی و الکتریکی با امکان تغییر پارامتر در حین کار را در اختیار کاربر می‌گذارد.
- شمارنده پرسرعت با امکان شمارش تا فرکانس ۹۲۰ کیلوهرتز: PLCهای سری FBs تا ۴ شمارنده (کانتر) سخت‌افزاری و ۴ شمارنده نرم‌افزاری را پشتیبانی می‌کنند. بیشترین فرکانس شمارش در PLCهای سری MC برابر با ۲۰۰ کیلوهرتز و برای کلاس MN برابر با ۹۲۰ کیلوهرتز است.
- چهار دسته خروجی پرسرعت مدولاسیون پهنای پالس (HSPWM): سری FBs دارای ۴ دسته خروجی سخت‌افزاری مدولاسیون پهنای پالس (PWM) با فرکانس ۱۸۴.۳۲ کیلو هرتز و رزولوشن ۱٪ و همچنین خروجی ۱۸.۴۳۲ کیلوهرتز با رزولوشن ۰.۱٪ ارائه می‌دهد.
- تایمرهای پرسرعت: PLCهای سری FBs تنها PLC در رده خود هستند که تایمر پرسرعت با دقت ۰.۱ میلی‌ثانیه (۱ تایمر ۱۶بیتی یا ۴ تایمر ۳۲بیتی) در اختیار کاربر می‌گذارند.
- پنج درگاه استاندارد ارتباطی: سری FBs می‌تواند تا ۵ درگاه شبکه با استاندارد‌های RS232 RS485 ،USB ،Ethernet ،CANOpen ،Zigbee، تا حداکثر سرعت ۹۲۱.۶kbps را پشتیبانی کند.
PLC فتک سری B1/B1z
PLCهای سری B1/B1z با اندازه کوچک و کارایی بالا گزینه بسیار کم‌هزینه و مقرون‌به‌صرفه‌ای برای برای اجرای پروژه‌های اتوماسیون به شمار می‌روند. سری B1z یک گزینه غیر قابل توسعه برای کاربردهای کوچک و ساده است. این PLC فتک قیمتی قابل رقابت با تجهیزات کنترلی ساده مانند رله‌های هوشمند دارد و در عین حال توانایی محاسبه بسیار بالاتری برای کاربر فراهم می‌کند. سری B1z مجهز به پورت‌های شبکه RS232 ،RS485 و ورودی/خروجی‌های دیجیتال با فرکانس ۵۰ کیلوهرتز است.
PLCهای فتک سری B1 محبو‌ب‌ترین خانواده در میان محصولات فتک به شمار می‌رود. سری B1 بهره‌مند از طراحی فوق‌کوچک (Ultra-compact) و ورودی/خروجی‌های قابل توسعه با کیفیت عملکرد بسیار بالا است. CPUهای سری B1 از ۱۰ تا ۶۰ ورودی/خروجی دارند و ماژول توسعه آن‌ها ۱۲۸ ورودی/خروجی آنالوگ، پورت شبکه اترنت و توابع کنترل موقعیت (Positioning) را فراهم می‌کنند. در سری B1 نصب ماژول‌های توسعه در سمت چپ و راست CPU امکان‌پذیر است. در سمت چپ CPU ماژول‌های آنالوگ و کارت ارتباطی (حداکثر یک کارت آنالوگ و یک پورت COM) و در سمت راست آن ماژول‌های آنالوگ، دیجیتال و دما نصب می‌شوند.
ویژگی‌های PLCهای فتک سری B1/B1z
چنان‌که گفته شد، PLCهای فتک سری B1/B1z امکانات و قابلیت‌های ممتازی دارند که آن‌ها را به گزینه‌های مناسب برای اجرای سیستم‌های اتوماسیون کوچک و متوسط تبدیل می‌کند. در ادامه، ویژگی‌هایی که باعث کیفیت و کارایی بالای این سری از محصولات فتک شده است را شرح می‌دهیم.
- تکنولوژی پیشرفته SoC: با به‌کارگیری تجربه ۲۰ ساله در استفاده از تکنیکی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در اتوماسیون صنعتی، شرکت FATEK از فناوری مخصوص خود به نام SoC در طراحی CPU بهره می‌برد. این تکنولوژی در کنار سیستم «سالوِر منطقی سخت‌افزار» (Hardware Logic Solver – HLS)، شمارنده‌ها و تایمرهای پرسرعت، سیستم کنترل NC و انواع کارت‌های حافظه در ابعاد کوچک، کمپانی FATEK را به یک شرکت پیشرو در تولید PLCهای کوچک با کارایی بالا تبدیل کرده است.
- کوچک و مقاوم: با استفاده از تکنولوژی SoC اجزای مختلف PLC با ابعاد کم در یک برد الکترونیکی تجمیع می‌شوند و امکان طراحی آن در اندازه کوچک و مقاومت بالا را فراهم می‌کند.
- کیفیت و قابلیت اطمینان بالا: کاهش تعداد و اندازه قطعات الکترونیکی در PLCهای فتک، استفاده از قطعات با کیفیت و اعمال یک روند کنترل کیفی دقیق منجر به ارائه محصولات بسیار باکیفیت به بازار صنعت توسط برند فتک شده است.
- قیمت پایین: تکنولوژی به‌کاررفته در تولید PLCهای فتک سری B1/B1z باعث کاهش هزینه تولید سخت‌افزار شده است. بنابر‌این، قیمت این سری از PLCهای فتک بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده و توانایی بالایی در رقابت به برندهای مشابه دارد.
- استفاده آسان و مجموعه دستورهای ساده: با وجود قیمت پایین هیچ‌گونه کاستی در عملکرد سری B1/B1z وجود ندارد. دستورات نرم‌افزاری مربوط به استفاده از این PLCها بسیار ساده و در عین حال قدرتمند و کارآمد است.
نرم‌افزار برنامهنویسی PLC فتک
هر دو سری محصولات فتک، یعنی FBs و B1/B1z با استفاده از یک پلتفرم نرم‌افزاری به‌نام WinProladder برنامهنویسی می‌شود.
نرم‌افزار WinProladder یک نرم‌افزار تحت ویندوز برای برنامهنویسی PLCهای فتک با محیطی ساده و قابل‌فهم برای همه کاربران از مبتدی تا حرفه‌ای است. این نرم‌افزار از زبان استاندارد LADDER برای برنامهنویسی پشتیبانی می‌کند و یک محیط گرافیکی برای طراحی آسان و واضح برنامه لدر در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
ابزارهای عیب‌یابی این نرم‌افزار Simulator ،Bit Forcing و Status Monitoring هستند که امکان عیب‌یابی آنلاین برنامه PLC را به کاربر می‌دهند.
برای اتصال برنامه WinProladder روش‌های متعددی وجود دارند. می‌توان به صورت مستقیم از کابل USB استفاده کرد یا از طریق مودم یا اینترنت به PLC وصل شد.
نرم‌افزار WinProladder را می‌توانید با استفاده از لینک زیر از وبسایت ماهر دانلود کنید.
جمع‌بندی
با توجه به کاربردهای گسترده PLC در صنایع و کارخانه‌های تولیدی، آشنایی با برندهای مختلف PLC برای متخصصان حوزه اتوماسیون لازم و ضروری است. در این مقاله، با PLCهای برند فتک آشنا شدیم و دو سری FBs و B1/B1z را معرفی کردیم. PLCهای فتک با توجه به تکنولوژی ساخت پیشرفته، طراحی ساده و کوچک و کارایی بالا گزینه بسیار مناسبی برای اجرای انواع پروژه‌های اتوماسیون صنعتی به شمار می‌روند.
سوالات متداول
تکنولوژی NC برای کنترل سروو موتور و استپر موتور توسط PLC به کار می‌رود.
خیر. نرم‌افزار برنامهنویسی HMI فتک FVDesigner است.
از این شمارنده‌ها می‌توان در کنترل دقیق سرعت و زاویه چرخش موتورها به‌ویژه سروو موتور و استپر موتور در کاربردهای حساس استفاده کرد.
منابع
https://www.esea.cz/support/fatek/B1_Z_en.pdf
https://www.esea.cz/support/fatek/FATEK_En.pdf
https://www.fatek.com/en/product.php?act=list&cid=29
