برق, برق صنعتی, کنترل و ابزار دقیق

الکتروموتور و اجزای آن

الکتروموتور و اجزای آن

الکتروموتور، یکی از ابتکارات عظیم تکنولوژی مدرن است که توانایی تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی را دارد. این تجهیزات پرکاربرد و پراستفاده در صنعت به دلیل سادگی ساختار، هزینه نسبتاً کم، و امکان تعمیر و نگهداری آسان، جزء اصلی تجهیزات صنعتی محسوب می‌شوند.

از نظر ساختاری، الکتروموتور دو بخش اصلی دارد: استاتور و روتور. استاتور از قطعات فشرده و عایق‌ها ساخته شده و دارای سیم‌پیچ‌هایی است که از داخل آن عبور می‌کنند. روتور نیز شبیه به یک سیلندر با هسته‌های آهنی است و مانند استاتور از ورق‌های زیادی ساخته شده است. در ادامه این مقاله اجزای آن را بیشتر توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید

مطالبی که درباره الکتروموتورها در این مقاله مطالعه می کنید بخشی از دوره آموزشی برق صنعتی است. برای شرکت در این دوره کلیک کنید

الکتروموتور چیست؟

کار الکتروموتورها تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی است و یکی از پرکاربردترین و پراستفاده­‌ترین تجهیزات در صنعت هستند. بسیاری از الکتروموتورها از روش برهم کنش بین میدان‌های مغناطیسی سیم پیچ ها نیرو تولید می‌کنند، این نیرو به شکل گشتاور به شافت (شفت) موتور اعمال و موجب حرکت آن می‌شود.

الکتروموتورها می‌توانند با استفاده از منابع جریان مستقیم (DC) یا با استفاده از منابع جریان متناوب مثل شبکه برق، اینورترها یا ژنراتورها تغذیه شوند. حال وقتی در مورد مشخصات الکتریکی مهم الکتروموتورها سؤال می‌شود، می‌توان به پارامترهایی نظیر ولتاژ کاری، توان، فرکانس، آمپراژ و سرعت چرخش اشاره کرد. الکتروموتور ABB و الکتروموتور زیمنس به عنوان نمونه‌های مشهور اروپایی و الکتروموتور موتوژن به عنوان یک برند شناخته‌شده ایرانی شناخته می‌شوند.

بسیاری از الکتروموتورها از روش برهم کنش بین میدان‌های مغناطیسی سیم پیچ ها نیرو تولید می‌کنند،، این نیرو به شکل گشتاور به شافت (شفت) موتور اعمال و موجب حرکت آن می‌شود. الکتروموتورها می‌توانند با استفاده از منابع جریان مستقیم (DC) یا با استفاده از منابع جریان متناوب مثل شبکه برق، اینورترها یا ژنراتورها تغذیه شوند. 

حال وقتی در مورد مشخصات الکتریکی مهم الکتروموتورها سؤال می‌شود، می‌توان به پارامترهایی نظیر ولتاژ کاری، توان، فرکانس، آمپراژ و سرعت چرخش اشاره کرد. الکتروموتور ABB و الکتروموتور زیمنس به عنوان نمونه‌های مشهور اروپایی و الکتروموتور موتوژن به عنوان یک برند شناخته‌شده ایرانی شناخته می‌شوند.  در تمام صنایع، کاربرد الکتروموتورها واضح است و می‌توان گفت که تقریبا در کلیه صنایع کاربردهای فراوانی دارند. در ادامه‌­ی مقاله قصد داریم در مورد کاربرد االکتروموتور و اجزای آن و همچنین چالش هایی که برای ما ایجاد می کنند، صحبت نماییم.‌

سه دلیل عمده­‌ی شهرت الکتروموتورها

  • ساخت ساده
  • قیمت نسبتا کم
  • تعمیر و نگهداری راحت

از بین انواع مختلف الکتروموتورها، الکتروموتورهای القایی سه فاز، بیشترین کاربرد را دارند به طوری که به راحتی می توان هزاران کاربرد از موتورهای القایی سه فاز را نام برد!!! از صنعت نساجی گرفته تا صنعت سنگ، چوب، فولاد، عمران، صنایع نظامی و هرکجا که فکرش را کنید.

علل خرابی الکتروموتورها و نحوه محافظت

خرابی الکتروموتورها می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در اینجا مهمترین علل اصلی اشاره می‌کنیم:

گرما و افزایش دما

چنانچه موتورهای الکتریکی به هر علتی بیش از اندازه گرم شود، ممکن است در عملکرد آن‌ها مشکلاتی ایجاد شود. گرمای بیش از اندازه ممکن است زمانی رخ دهد که یک موتور الکتریکی مجبور به کار در محیط با دمای بالا باشد، که این امر می‌تواند باعث کاهش بهره‌وری موتور شود. بنابراین، ضروری است که در مناطقی که موتورها فعالیت می‌کنند، از سیستم‌های خنک‌کننده و تهویه مناسب استفاده شود.
هر موتور الکتریکی دارای دمای کاری مشخصی است که نباید از آن تجاوز کند. کار در دمای بیش از حد می‌تواند باعث افزایش جریان مصرفی و در نتیجه کاهش طول عمر الکتروموتور شود. جهت پیشگیری از افزایش دما و آسیب‌های، در مدار از رله‌های محافظ استفاده میگردد تا در شرایط بحرانی و حساس جریان مدار الکتروموتورها را قطع کنند.

گرد و خاک و آلاینده‌ها

گرد و غبار از عوامل اصلی خرابی موتورهای الکتریکی محسوب می‌شود. گرد و غبار می‌تواند با مسدود کردن مسیر هوای فن خنک‌کننده موجب افزایش دمای موتور و در نتیجه آسیب رساندن به آن شود. همچنین، با نشستن روی عایق سیم‌پیچ‌ها، بر عملکرد موتور اثر منفی می‌گذارد. برای محافظت از موتورها در برابر آلودگی‌ها، باید اقدامات مناسبی همچون استفاده از وسایل محافظ صورت گیرد. اگر گرد و غبار موجود در هوا با رطوبت ترکیب شود، مواد خورنده‌ای ایجاد می‌کند که می‌تواند طول عمر موتور را کاهش دهد.

اضافه جریان

در بعضی از مواقع بحرانی، احتمال دارد دستگاه‌های الکتریکی یا ماشین‌آلات شروع به کشیدن جریان بیشتر از ظرفیت نرمال خود کنند.

این اتفاق اغلب غیرمنتظره و ناگهانی رخ می‌دهد و می‌تواند به شکل چشمگیری موتور را تحت تأثیر قرار دهد. برای جلوگیری از این جریان بیش از حد، می‌توان از رله‌های کنترل بار الکترونیکی استفاده کرد که جهت حفاظت از موتورهای الکتریکی طراحی شده‌اند. این رله‌ها به صورت خودکار جریان اضافی در مدار را قطع می‌کنند. مقدار جریان مصرفی الکتروموتورها توسط آمپرمتر و الکتروموتورهای قدرت با مولتی‌متر کلمپی اندازه‌گیری می‌شود.

لرزش‌ها، از دلایل شایع خرابی الکتروموتورها

لرزش هایی که در الکتروموتورها اتفاق می‌افتد، تحت عوامل مختلفی رخ می‌دهد. یکی از دلایل لرزش، عملکرد بد موتور به دلیل مشکلات الکتریکی است.همچنین، خوردگی قطعات مختلف در تجهیزات دست دوم نیز ممکن است باعث بروز لرزش‌ها شود. تراز نبودن محل نصب موتور نیز از دلایل ایجاد لرزش است.

روغن‌کاری

موتورها باید به صورت مناسب روغن‌کاری شوند، زیرا روغن‌کاری بیش از حد یا کم می‌تواند به آسیب رساندن به آن‌ها منجر شود. مهم است که بدانیم چه مقدار روغن و از کدام نوع روغن باید استفاده کنیم. تعداد دفعات انجام روغن‌کاری و آلودگی‌های احتمالی که موتور می‌تواند با آن‌ها در تماس باشد، باید در نظر گرفته شود.بنابراین، روغن‌کاری الکتروموتورها باعث می‌شود اصطکاک در قطعاتی مثل یاتاقان‌ها، بلبرینگ‌ها و بوش‌ها کاهش یابد و این به نوبه‌ی خود جلوی خرابی الکتروموتورها را می‌گیرد.

علل خرابی الکتروموتور
شکل 3- علل خرابی الکتروموتور

15 چالش الکتروموتورها

  1. انتخاب الکتروموتور مناسب
  2. راه اندازی و استارت الکتروموتور
  3. کنترل سرعت
  4. کنترل موقعیت
  5. کنترل ولتاژ
  6. کنترل جریان
  7. نویز و ویبره
  8. اضافه جریان
  9. اضافه ولتاژ
  10. اتصال کوتاه
  11. اضافه گرما
  12. قطعی فاز
  13. حفاظت
  14. تعمیر و نگهداری
  15. مصرف برق

برای آشنایی و مطالعه بیشتر با این چالش‌های مهم، مقاله “الکتروموتور و چالش های آن” را بخوانید.

سؤال:

به نظرتان برای رفع این چالش‌ها باید چه کارهایی انجام دهیم؟؟

پاسخ این سؤال و بقیه چالش‌ها را شما برای ما بنویسید!!

منبع

en.wikipedia.org

مقاله‌ای که خواندید بخشی از مطالب دوره آموزش برق صنعتی ماهر است.

برای یادگیری 0 تا 100 این دوره کلیک کن.

اگر به دنبال افزایش مهارت خود در زمینه برق صنعتی هستید،

برای دریافت آموزش‌های رایگان در این حوزه، فقط کافیه فرم رو تکمیل کنید.

2 دیدگاه در “الکتروموتور و اجزای آن

  1. مهندس گفت:

    سلام فایل مربوطه مشکل دانلود دارد درخواست می شود که بررسی شود ممنون .

    1. پشتیبان ماهر گفت:

      سلام وقت بخیر، به واحد مربوطه ارجاع داده شد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *