آموزش پلاک خوانی موتور: IC روی پلاک موتور

پلاک خوانی موتور

همانطور که اشاره شد، پلاک موتور مبین ویژگی های مختلف آن است. موتور ها در قالب دو استاندارد NEMA و IEC ساخته می ‌شوند.

NEMA (National Electrical Manufacturers Association) که استاندارد هایی را برای تجهیزات الکتریکی محدوده آمریکا مشخص می کند.

استاندارد دیگر موجود برای تجهیزات الکتریکی، استانداردی به نام IEC (International Electrotechnical Commission) یا کمیسیون بین‌ المللی الکتروتکنیک است که در اکثر مناطق جهان مورد استفاده قرار می گیرد. استانداردهای IEC طیف وسیعی از فناوری ها از تولید، انتقال و توزیع برق گرفته تا لوازم خانگی و تجهیزات اداری، نیمه هادی ها، فیبر نوری، باتری ها، انرژی خورشیدی، فناوری نانو و انرژی دریایی و بسیاری دیگر را پوشش می دهد. این دو استاندارد از نظر کلیات قوانین مشابه دارند اما در جزئیات کمی متفاوت هستند.

موتور هایی که طبق استاندارد IEC ساخته شده و بهره برداری می شوند، روی پلاک خود مشخصه ای به نام IC دارند.

به نظر شما IC روی پلاک موتور چیست؟ این عبارت چه ویژگی را نشان می دهد؟

IC روی پلاک موتور چیست؟

یکی از بخش های استاندارد IEC به نام IEC60034 روش های حرکت ماده خنک کننده را در ماشین های الکتریکی دوار شناسایی کرده و روش‌ های خنک کردن این ماشین ها را طبقه بندی می کند.

حروف IC روی پلاک موتور و به دنبال آن اعداد و حروفی است که آرایش مدار، نوع و روش حرکت ماده خنک کننده را نشان می دهد.

چرا خنک کاری موتور مهم است؟

وقتی موتور الکتریکی کار می کند، افزایش دما اجتناب ناپذیر است و این افزایش دما باید با روش های خنک کاری جبران شود، چون با افزایش دما طول عمر سیستم عایقی موتور به طور چشمگیر کاهش یافته و بر سلامت موتور تاثیر گذار خواهد بود. بنابراین خنک کاری مناسب منجر به عملکرد قابل اطمینان موتور و طول عمر بیشتر آن خواهد شد.

شرح حروف و اعداد در کد IC روی پلاک موتور

کد IC در حالت کلی از 3 عدد و دو حرف تشکیل می شود. نمای کلی این کد به صورت زیر است:

IC  X A Y B Z

جدول 1 اعداد و حروف این کد را معرفی می کند.

جدول 1- IC

متداول ترین روش های خنک کاری موتور

1) IC 411 یا بدنه ی کاملا بسته که با فن خنک کاری می شود (TEFC)

در این حالت موتور در یک بدنه ی کاملا بسته قرار گرفته و با فن خارجی که روی شفت موتور قرار گرفته خنک می شود.  این روش با اختلاف معمول ترین روش خنک کاری است و برای پمپ ها، فن ها و یونیت های هیدرولیک استفاده می شود.

از آنجایی که فن خنک کاری روی شفت موتور قرار گرفته است، هرگاه موتور کار کند، خنک کاری انجام می شود. خنک کاری ایجاد شده توسط فن دقیقا متناسب با سرعت موتور است.

شکل 1- موتور با IC 411

2) IC 410 موتور با محفظه ی کاملا بسته بدون تهویه (TENV)

موتور در این حالت کاملا بسته است و در یک محفظه بدون فن خارجی قرار گرفته است. این روش خنک کاری مناسب وینچ ها، کرین ها و دیگر کاربردهایی است که تنها در بار ثابت برای مدت مشخصی از زمان کار می کنند.

شکل 2- موتور با IC 410

3) IC 416 موتور با محفظه ی بسته و تهویه ی اجباری (TEFV)

موتور به طور کامل در محفظه ی بسته قرار گرفته و با فن خارجی خنک می شود. این روش معمولا برای اپلیکیشن هایی استفاده می شود که موتور های آن ها دارای درایو هستند و در سرعت متغیر کار می کنند و یا سرعت آن ها پایین بوده و گشتاور ثابت دارند.

4) IC 418 موتور با محفظه ی بسته و با چرخش هوا

موتور کاملا بسته است و هیچ فن خارجی وجود ندارد. در عوض موتور در معرض وزش باد تولید شده توسط سیستم است. این روش در برج های خنک کننده بسیار استفاده می شود.

چند مثال

موتور ها در انواع مختلفی تولید می شوند اما خنک کاری اکثر آن ها از طریق سطح بدنه اتفاق می افتد. بدنه ها شیار هایی دارند که باعث پخش سریع تر گرما می شوند. شیارهای سطح موتور ها مدار خنک کاری داخلی ایجاد می کند که بخش زیادی از گرما را مستقیم به شیارهای بدنه منتقل می کند.

• موتوری را در نظر بگیرید که روی آن IC 01 درج شده است، مطابق جدول 1 کد اصلی این موتور IC 0A1 بوده است. یعنی در این موتور هوا به عنوان ماده خنک کننده به طور آزادانه و بدون نیاز به فن خارجی چرخش خواهد داشت. این موتور ها در کاربردهایی مثل پروانه های کشتی، کمپرسور ها، پمپ ها، یا اپلیکیشن های توان بالا استفاده می شود.

شکل 3- موتور با IC 01

• هوا در موتور با IC 416 با کمک فن خارجی باعث خنک شدن موتور می شود.

شکل 4- موتور با IC 416

• یک حالت خاص موتور IC 31W است که به Water Cooled Motor نیز معروف است. ماده خنک کننده این موتور طبق جدول، آب خواهد بود.

شکل 5- موتور با IC 31W

کد IC در برابر کد های NEMA

حروف اختصاری در استاندارد NEMA  در برخی موارد جایگزین کد IC می شوند. کد های IC و معادل آن ها در NEMA در جدول 2  آمده است.

جدول 2- کد های معادل IC در استاندارد NEMA

جمع بندی

یکی دیگر از ویژگی های موتور به نام IC را در این بخش از آموزش پلاک خوانی بررسی کردیم. این ویژگی نشان می دهد که ماده خنک کننده موتور چیست و چگونه با حرکت در موتور باعث تعدیل دمای آن می شود.

سایر ویژگی های قابل استخراج از پلاک موتور را در «دوره آموزش برق صنعتی ماهر» آماده کرده ایم. با ما همراه باشید!

منبع: electrical-engineering-portal.com