الکتروموتور به عنوان یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات صنعت، همواره با چالش هایی رو به رو بوده است. آموختن عیب یابی موتور سه فاز، تنها راه دستیابی به بالاترین بهره وری از الکتروموتور ها خواهد بود.
بنابراین، یک مهندس برق باید توانایی پاسخ گویی به این چالش ها را به بهترین شکل ممکن داشته باشد تا بتواند به نیازهای صنعت پاسخ دهد.
اگر بعد از روشن کردن یک الکتروموتور، صدایی ناهنجار به گوش برسد و به محض خاموش شدن آن، صدا نیز قطع شود، وجود خطایی به نام نویز مغناطیسی، اولین احتمال خواهد بود.
در این قسمت از عیب یابی موتور سه فاز به بررسی نویز مغناطیسی در الکتروموتور ها می پردازیم.
الکتروموتور چیست؟
الکتروموتور که مبدل انرژی الکتریکی به مکانیکی است، در تمامی صنایع نقشی کلیدی ایفا می کند و به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب بسیار محبوب است.
سه جزء اصلی الکتروموتور ها، استاتور، روتور و سیم پیچ استاتور هستند. پس از روشن شدن موتور، جریان از سیم پیچ استاتور عبور کرده و میدانی مغناطیسی تشکیل می دهد.از تقابل میان دو میدان ایجاد شده، حرکتی دورانی خواهیم داشت.
با مطالعه مقاله “الکتروموتور و اجزای آن“ با این تجهیز پرکاربرد بیشتر آشنا شوید.
شکل 1- الکتروموتور
چالش های الکتروموتور ها
موارد زیر شاخص ترین چالش هایی است که الکتروموتور ها در مراحل مختلف عمر کاری خود با آن ها روبرو هستند:
- در مرحله نصب و راه اندازی: چالش پلاک خوانی و سربندی
- در مرحله بهره برداری: چالش حفاظت در برابر عوامل مختلفی مانند اضافه جریان، اتصال کوتاه و … چالش کنترل سرعت و گشتاور
- و در زمان بروز مشکلات: چالش عیب یابی
اگر با این چالش ها آشنا نیستید، به مقاله “الکتروموتور و چالش های آن” مراجعه کنید.
در این مقاله می خواهیم به چالش عیب یابی موتور ها بپردازیم.
عیب یابی موتور سه فاز، نویز مغناطیسی در الکتروموتور ها
عیب یابی موتور های سه فاز
موتور های سه فاز سهم زیادی از فعالیت در صنعت را به خود اختصاص داده اند. پس از راه اندازی و بهره برداری از الکتروموتور ها، هر علتی می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد موتور ها شود.
بنابراین برای داشتن بیشترین بهره وری، باید عیب های موتور ها را شناخت و در سریع ترین زمان ممکن آن ها را بر طرف کرد. در این مقاله قصد داریم یکی از معایب الکتروموتور ها به نام نویز مغناطیسی را بررسی کرده و راه حل آن را ارائه دهیم.
برای درک بهتر از چگونگی به وجود آمدن نویز مغناطیسی عملکرد موتور را بررسی می کنیم.
مکانیزم عملکرد الکتروموتور ها
جزء ثابت الکتروموتور ها، استاتور نامیده می شود. هسته استاتور از آلومینیوم یا آهن ساخته شده و سیم پیچی های استاتور را در شیارهای خود جای می دهد. با اعمال جریان به سیم پیچی های استاتور، میدانی مغناطیسی تولید می شود.
روتور که جزء چرخان موتور ها است، با قرار گرفتن در میدان مغناطیسی استاتور جریان القایی را در سیم پیچی های خود تجربه می کند. این جریان، میدانی ثانویه مخالف با جریان اولیه استاتور تولید می کند. تفاوت این دو میدان عامل چرخش روتور و شفت است.
بین استاتور و روتور یک فاصله یا شکاف هوایی وجود دارد که باید در پیرامون روتور یکنواخت باشد. در واقع این فاصله هوایی با قرار گرفتن روتور در مرکز استاتور ایجاد می شود.
شکل 2- ساختار الکتروموتور. روتور در مرکز استاتور قرار می گیرد. بین این دو قسمت فاصله ای هوایی وجود دارد.
نویز مغناطیسی در الکتروموتور ها
نویز مغناطیسی یعنی جذب و دفع قسمت های مغناطیسیِ موتور.
همانطور که اشاره شد، دو قسمت اصلی موتور (روتور و استاتور) معمولا از جنس آهن هستند. بین روتور به عنوان یک قسمت آهنی و استاتور به عنوان قسمت مگنت نیرویی جاذبه وجود دارد.
برای اینکه شفت و روتور دقیقا در مرکز استاتور قرار بگیرند، دو بلبرینگ در ابتدا و انتهای شفت تعبیه شده اند که در هوزینگ بلبرینگ در درپوش ها قرار می گیرند. هر عاملی که با تاثیر بر هوزینگ بلبرینگ باعث جذب روتور به استاتور شده و فاصله یکنواخت هوایی اطراف روتور را بر هم بزند، عامل ایجاد نویز مغناطیسی خواهد بود.
شکل 3- بلبرینگ
چه عواملی باعث ایجاد نویز مغناطیسی می شود؟
عدم گریس کاری به موقع بلبرینگ ها و نفوذ آب و گرد و غبار مهم ترین عوامل ایجاد این نیز هستند. این دو عامل در طول زمان باعث جام کردن بلبرینگ ها شده و بلبرینگ و روتور با هم در هوزینگ بلبرینگ چرخیده و اصطلاحا باعث گشاد شدن هوزینگ می شود.
این تغییر در هوزینگ بلبرینگ تعادل و تقارن فاصله روتور و استاتور را بر هم زده و نویز مغناطیسی ایجاد می شود.
در نتیجه ی وجود نویز مغناطیسی، موتور در زمان کار، صدایی گوش خراش خواهد داشت.
جمع بندی
یکی از چالش های الکتروموتور ها، چالش نویز مغناطیسی است که در نتیجه جذب روتور به استاتور و بر هم خوردن یکنواختی فاصله هوایی بین روتور و استاتور ایجاد می شود. عدم گریس کاری دوره ای و نفوذ آب و گرد و غبار عامل ایجاد این مشکل در موتور ها است.
ویدیوی ماهر
در ادامه به توصیف این چالش در یک ویدیوی جذاب خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
منبع: eomys.com
مقاله‌ای که خواندید بخشی از مطالب دوره آموزش برق صنعتی ماهر است.
برای یادگیری 0 تا 100 این دوره کلیک کن.
اگر به دنبال افزایش مهارت خود در زمینه برق صنعتی هستید،
برای دریافت آموزش‌های رایگان در این حوزه، فقط کافیه فرم رو تکمیل کنید.
سلام وقت بخیر
این بخش عیب‌یابی موتور سه فاز تو کدوم دوره ماهر هستش؟
سلام و عرض ادب.مبحث عیب یابی الکتروموتورها در دوره برقکار صنعتی ماهر آموزش داده شده است.
سلام مجدد
متاسفانه پکیج این دوره رو (برقکار صنعتی ماهر) پیدا نمی‌کنم؟ منظورتون دوره برق صنعتی صفر تا صد هستش یا چیز دیگه؟ اگه لینکش بفرستید ممنون میشم.
بسیار عالی ممنون از لطف شما 🙏
سپاس از همراهی تان . موفق باشید.